روش انجماد سریع IQF چیست؟ و آشنایی با مزایا و معایب آن

IQF یک روش انجماد سریع است که به کمک تونل های عایق و گردش هوای سرد به دست می آید. مواد غذایی و دیگر محصولات از طریق این تونل های سرد، از روی سینی عبور داده می شوند.

در نتیجه مواد غذایی به حالت سیال در آمده و بستری از ذرات را تشکیل می دهند.

سپس هوایِ سردِ به وجود آمده، با ایجاد فشار به سمت بالا حرکت کرده و در نهایت منجر به انجماد می شود.

این روش یکی از بهترین تکنیک ها برای نگهداری از مواد غذایی و سایر محصولاتی است که در زمان کوتاهی دچار فساد می شوند.

نه تنها امروزه نگهداری از محصولات به این شیوه صورت می گیرد، بلکه در زمان گذشته نیز برای حفظ طعم، بافت و ارزش غذایی محصولات کشاورزی رایج بوده است.

IQF مانع رشد میکروب ها، کاهش واکنش های شیمیایی و تاخیر در ایجاد واکنش های متابولیک سلولی می گردد. در ادامه به توضیح بیشتر این روش انجمادی و همچنین مزایا و معایب آن خواهیم پرداخت.

IQF چیست؟

محصولات و غذاهای دریایی به عنوان بخش مهمی از رژیم غذایی انسان به حساب می آیند.

این مواد غذایی به دلیل حساسیتی که به فساد و همچنین زمان محدودی که برای مصرف دارند، به روشی برای نگهداری و حفظ تازگی نیازمندند. بنابراین یکی از تکنیک ها برای حفظ تازگی این محصولات، استفاده از روش های انجمادی IQF است.

در این فناوری مواد غذایی بدون آنکه بهم بچسبد، یخ می زند.

به عبارت دیگر، مواد به صورت تکی یخ می زنند. در واقع یکی از منحصر به فردترین قابلیت های این دستگاه این است که اگر شما یک دسته نخود فرنگی را درون آن قرار دهید، بهم نخواهند چسبید. همین امر باعث می شود که بتوانید محصولات مختلفی مثل هلو، انگور، ذرت، انواع توت ها، میگو، ماهی و... را بدون نگرانی و تنها در ۱۰ الی ۱۲ دقیقه فریز کنید.

اساس کار IQF، انجماد فوق سریع محصولاتی است که به دمای پایین نیاز دارند. معمولا دمای این تکنولوژی بین منفی۳۰ تا منفی ۴۰ درجه بوده تا بتواند مانع فعالیت های میکروارگانیسم ها گردد.

در واقع تسریع در روند انجماد توسط تکنولوژی IQF سبب می گردد تا خواص مواد غذایی حفظ شده و آسیبی به بافت آن وارد نشود.

مزایای IQF

IQF یکی از فناوری های پرکاربرد در صنعت مواد غذایی به شمار می رود که به صورت گسترده در صنایع تولیدی میوه ها، مرغ، میگو، سبزیجات و محصولات دریایی به کار گرفته می شود.

این تکنولوژی امروزه توجه بسیاری از کاربران را به خود جلب کرده است، زیرا امکان حفظ کیفیت مواد غذایی را تضمین می کند. این روش انجماد سریع مزایای گوناگونی دارد که برخی از مهمترین این فواید عبارتند از:

حفظ ویژگی و کیفیت مواد غذایی

یکی از مهمترین مزیت های این فناوری پیشرفته، حفظ کیفیت و ویژگی های مواد غذایی است. همچنین پس از انجماد، شکل ظاهری مواد نیز حفظ خواهد شد.

افزایش ماندگاری

انجماد به روش IQF، به مواد غذایی این امکان را می دهد تا ماندگاری بیشتری داشته باشند. این امر نه تنها هزینه نگهداری و جابجایی را کاهش می دهد، بلکه مانع خراب شدن محصولات غذایی نیز خواهد شد.

امکان بسته بندی جداگانه

با استفاده از روش انجماد سریع، مواد غذایی به صورت تکی یخ می زنند. این مورد به تولید کالاها با اندازه های مختلف و همچنین بسته بندی آنها کمک خواهد کرد.

کاهش ضایعات

یکی دیگر از مهمترین فواید استفاده از روش انجماد سریع، کاهش ضایعات مواد غذایی است. این فناوری کمک می کند تا مواد غذایی به دلیل یخ زدگی، مدت زمان بیشتری دوام آورد و از فاسد شدن آن جلوگیری شود.

معایب انجماد سریع

انجماد به کمک IQF همانند سردخانه صنعتی علاوه بر مزایای متعدد، معایبی را نیز به همراه دارد. چند مورد از مهمترین معایب این سیستم، شامل موارد زیر هستند.

نیاز به تجهیزات پیچیده و هزینه بر

برای راه اندازی این نوع سردخانه به تجهیزات خاصی مثل سیستم یخ زدایی، تنظیم کننده های دما و فشار نیاز است که می توانند هزینه بر باشند.

مصرف انرژی بالا

برای یخ زدایی سریع، این دستگاه به انرژی بالایی نیاز دارد. همچنین مصرف انرژی می تواند بر روی مسائل محیط زیستی اثرات سوئی داشته باشد.

نیاز به مراقبت های دقیق و کنترل شده

برای حفظ کیفیت و دستیابی به نتیجه بهتر، سیستم IQF نیازمند مراقبت های دقیق و ویژه است. در همین راستا علاوه بر نظارت مداوم، باید از مهارت کافی نیز برخوردار باشید تا در صورت ایجاد مشکل آن را رفع کرده و یا برای رفع آن با تعمیرکار مجرب ارتباط برقرار کنید.

با وجود همه این معایب، این سیستم به عنوان یکی از موثرترین روش های نگهداری مواد غذایی در صنایع مختلف شناخته شده است.

کاربردهای IQF

IQF یک روش معتبر و گسترده برای نگهداری و فرآوری مواد غذایی در صنایع مختلف محسوب می شود که در تولید و نگهداری بسیاری از محصولات غذایی فعالیت دارد. در زیر به بررسی چند مورد از مهمترین کاربردهای این سیستم خواهیم پرداخت.

نگهداری از سبزیجات و میوه ها

• اصلی ترین کاربرد این سیستم سرمایشی، نگهداری و حفاظت از سبزیجات و میوه هایی مثل توت فرنگی، توت، موز و میوه های گرمسیری مثل هلو، آناناس و... است.

نگهداری از محصولات دریایی

• برای حفاظت از ماهی، میگو و کلماری ها به این سیستم کاربردی نیاز است، به خصوص اگر می خواهید محصولات را به صورت تازه وارد بازار کنید.

گوشت و مرغ

• از دیگر کاربردهای سیستم سرمایشی IQF می توان به نگهداری از انواع گوشت گوسفند، گوساله، مرغ و... اشاره کرد.

نان و محصولات پخته شده

• برای حفظ کیفیت و نگهداری طولانی مدت از محصولات دیگری مثل نان، ساندویچ و پیتزا، استفاده از این دستگاه کارساز خواهد بود.

غذاهای آماده

• غذاهای آماده پس از آماده شدن به یک مکان با دمای پایین همانند IQF نیازمندند تا کیفیت و ارزش غذایی شان تا مدتی حفظ شود.

خرما و میوه های خشک

• خرما میوه ای خشک است که تنها در فصول گرم سال یافت می شود. بدین ترتیب برای رفع نیاز به این محصول در دیگر فصول نیاز است که آن را به همراه میوه های خشک دیگر در مکانی با دمای زیر صفر قرار دهیم تا مانع فسادش شویم. در همین راستا استفاده از این سیستم بهترین و موثرترین انتخاب برای حفاظت از این محصول محسوب می شود.

پس توصیه می شود که با کمک این تکنیک ها به بهینه سازی مواد غذایی و دیگر محصولات فاسد شدنی خود بپردازید تا بتوانید در مدت زمان طولانی تر از آنها به بهترین نحو استفاده کنید.

تفاوت IQF با سردخانه های زیر صفر

درجه حرارت و نگهداری محصولات

در سردخانه های زیر صفر معمولا دما منفی ۱۸ بوده، اما در دیگر سیستم ها، حدود منفی ۲۰ درجه می باشد.

سرعت پردازش

سیستم های سردخانه ای برخلاف سایر سیستم ها، دمای یکنواختی را برای انجماد مواد غذایی دارند و محصولات را به صورت تکی منجمد نمی کنند.

کاربرد آنها

معمولا سیستم IQF مناسب مواد غذایی با جثه کوچک بوده، ولی سردخانه های زیر صفر، برای مواد با حجم بالاتر می باشند.

کلام آخر

در حال حاضر IQF یا انجماد سریع، یکی از بهترین روش ها برای حفظ تازگی و کیفیت بسیاری از محصولات و مواد غذایی به شمار می رود. این روش یک تکنیک حیاتی در صنعت مواد غذایی بوده و تا به امروز توانسته است، حفظ کیفیت و ارزش غذایی کیفیت محصولات را تضمین کند. این سیستم به گونه ای طراحی شده تا بتواند محصولات را در زمان کوتاهی و به صورت تکی منجمد نماید.